Het is op zijn minst opmerkelijk te noemen dat 21 september is uitgeroepen tot Wereld Alzheimer dag en dat deze datum ook de start is van de meteorologische herfst. Ik zie in ieder geval direct een aantal overeenkomsten.
Want zoals de bomen hun blad verliezen en alleen een stam met kale takken overblijft, bloemen verdorren waardoor alle kleur vervaagt, zo verliezen mensen met dementie hun geheugen en functies. Uiteindelijk herkennen ze zichzelf en hun naasten niet meer en krijgt hun leven stukje bij beetje minder ‘kleur’…
Toch zijn er ook twee belangrijke verschillen: waar we in de herfst – in pakweg een maand of twee – het landschap zien veranderen om vervolgens uit te kijken naar de lente waarin alles weer tot bloei komt, verloopt het ziekteproces bij dementie soms snel, maar niet in zó’n korte tijd en bovendien is er geen uitzicht op ‘nieuwe hoop’. En vooral dat laatste is gewoon slecht nieuws. Er is medicatie die het proces hooguit iets kan vertragen. Maar onderaan de streep kun je wel stellen dat het na een diagnose nooit meer lente wordt: wat een trieste realiteit.
Daarom blijft aandacht vragen voor dementie zo belangrijk: er is niet voor niets een dag in het jaar die in het teken staat van deze ziekte. Uiteraard wordt er volop onderzoek gedaan en soms horen we hoopvolle berichten, maar we zijn er nog lang niet. Vooralsnog is genezing niet mogelijk.
Onlangs heb ik de film ‘the Father’ gezien. Het verhaal gaat over een man die aan dementie lijdt en zijn dochter. Anthony Hopkins, in de herfst van zijn leven, speelt de vaderrol fantastisch en vol overtuiging. Als je geïnteresseerd bent, of enige affiniteit hebt met mensen met dementie: ga erheen!
Deze film geeft heel goed weer wat er mogelijk gebeurt in het hoofd van iemand met deze ziekte, hoe ontredderd en angstig hij kan zijn en welke impact het heeft op de persoon zelf én de mensen om hem heen. Je wordt als het ware ‘meegezogen’ in het verhaal waardoor je zelf de oriëntatie kwijtraakt: wat is nu waarheid en wat niet?
In de slotscene, waarin de man niets meer lijkt te begrijpen van de wereld om hem heen en hij zich door alles heen bewust is van zijn desoriëntatie en verwarring, roept hij geëmotioneerd: ‘Het is herfst in mijn hoofd!’
Ik ben oprecht geraakt en denk: dit is de beste omschrijving van dementie ooit.