Blog van Rob Sudmeijer, mantelzorger.
Ik vertel mijn collega zo af en toe over mijn ervaringen met de kwaliteit van zorg en leven die mijn vrouw krijgt op de woongroep waar ze verblijft: Vlindertuin 1 op Sonnevanck.
Zijn partner werkt op de faculteit Gezondheidswetenschappen en vroeg me aan het begin van het collegejaar of ik op haar faculteit een gastles wilde geven aan de 4e-jaars masterstudenten over mijn visie op de zorg en hoe ik dat in de praktijk met mijn eigen vrouw ervaar. Ik aarzelde aanvankelijk nogal, omdat gezondheidswetenschappen helemaal mijn vakgebied niet is. Maar ze zei dat ik gewoon maar mijn eigen verhaal moest vertellen. En dat heb ik gedaan.
Gelukkig zijn universitaire masterstudenten in de regel een behoorlijk kritisch publiek, dus aan het eind van dat gastcollege kreeg ik diverse vragen en opmerkingen. En hoewel ik had aangegeven dat ik me terdege realiseerde dat Vlindertuin 1 niet in elk opzicht representatief is voor hoe het er aan toe gaat in verpleeghuizen die dementerenden verzorgen, hielden diverse studenten me toch voor dat ik een te rooskleurige kijk had op de alledaagse praktijk. En dat mijn visie op de toekomst van de zorg in enkele opzichten toch wat te optimistisch was. Ze vroegen zich af of ik met de mogelijkheden die technologie en bedrijfskundige inzichten biedt, niet een al te roze bril op had.
Op dat moment schoot me een kort verhaal van de Braziliaanse schrijver Paolo Coelho te binnen dat ik hen op dat moment vertelde.
Een jong stel trok in hun nieuwe huis. De volgende dag, toen ze aan het ontbijt zaten, zag de jonge vrouw haar buurvrouw buiten de was ophangen. “Die was is helemaal niet schoon” zei ze tegen haar man. “Zou ze soms een niet goed functionerende wasmachine hebben of niet weten welk wasmiddel ze moet gebruiken? Of misschien weet ze niet welk wasprogramma ze moet gebruiken.” Haar man keek, maar zei niets.
Elke keer wanneer de buurvrouw haar was te drogen ophing, leverde de jonge vrouw hetzelfde commentaar. En telkens zei haar man niets.
Een maand later was de jonge vrouw aangenaam verrast toen ze zag dat er kraakheldere, schone was aan de lijn hing. En ze zei tegen haar man: “Kijk, ze heeft eindelijk door hoe ze de was moet doen. Wie zou haar dat geleerd hebben?” Dit keer reageerde haar man wel. “Ik ben vanmorgen bijtijds opgestaan en heb onze ramen gewassen…………”
Als we de zorg beschouwen als een vervuild raam, is alles wat we zien smoezelig. Het helpt als we onze visie op en ervaringen met de zorg eens door een andere bril bekijken. Of tenminste vanuit verschillende invalshoeken benaderen. Want het is nogal makkelijk oordelen over de zorg als zorgenkindje, terwijl er op de werkvloer fantastische dingen gebeuren, hoe klein en ogenschijnlijk onbetekenend dan ook. Zolang je die maar wilt zien.
Ik merk op Vlindertuin 1 dat diverse zorgteamleden (onbewust bekwaam?) het vermogen hebben om vanuit verschillende kijkrichtingen de bewoners te observeren en benaderen. Dat moet ook wel met mensen met complex, onbegrepen gedrag. Zou iedereen langs dezelfde meetlat gelegd worden, dan werd het leven er daar bepaald niet leuker op. En ik heb op informele momenten diverse teamleden laten weten dat ik hun zelfreflectie zeer hoog acht. Want wie de bewoner kent, heeft kennis. Maar wie zichzelf kent, heeft wijsheid.
Al jaren geleden heb ik besloten om in mijn colleges over strategische bedrijfskunde de piramide van de hiërarchie op z’n kop te tekenen. De basis zit aan de top.
Waarom ik dit schrijf? Ik gaf dat gastcollege begin september 2022. Kort geleden kreeg ik een mailbericht van een groepje studenten dat in het kader van hun afstuderen onderzoek aan het doen was in een verpleeghuis. De leukste reactie in dat bericht: “Beste Rob, we hebben echt vanuit verschillende invalshoeken gekeken. En dat heeft ons gelukkig diverse inzichten en een enorme hoeveelheid te analyseren data opgeleverd. Maar we hebben vooral ook veel geleerd van de verpleegkundige die zei: wie ergens wat van vindt, heeft vermoedelijk slecht gezocht.”
En dat laatste was dan weer een wijze les voor mezelf.